Kestel Barajını Bakircay İle Doldurmak.

Araştırmacı yazar Tahsin TUNA yazdı Kestel Barajını Bakircay İle Doldurmak. Soma Bakır Deresi Bakırçay Ovasına Yeter.

Soma Bakır Deresi Bakırçay Ovasına Yeter. Araştırma/İncirleme:Tahsin TUNA Tarım denince akla Ege'nin önemli topraklarını barındıran Bakırçay Ovası gelir. Yüzyıllardır tarım amaçlı işlenen bu yöresel topraklarda çalışan atalarımızın deyimiyle, “Bu topraklarda adam ekseniz biter.” Bu söz, toprağın verimliliğini ortaya koyar ve paha biçilemez değerde araziler bulunduğunu gösterir. Bakırçay Havzası, 3529 km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Ovanın tarım amaçlı kullanılmasıyla her çeşit tarımsal ürün ekilip yetiştirilmekte ve üstün verim elde edilmektedir. Bakırçay Ovası'nda başlıca yetişen ürünler arasında pamuk, salçalık domates, zeytin, mısır, ayçiçeği gibi birçok ürün çeşitliliği yanında bolca sebze ve meyve de bulunmaktadır. Ova, zengin bir ekosisteme sahiptir. 50 yıl öncesine kadar sulak bir ova olan Bakırçay Havzası'nda yıllar geçtikçe susuzluk en büyük sorun haline gelmiştir. Her yıl yaşanan iklim değişiklikleri, yeraltı sularının daha da derinlere çekilmesine neden olmuş ve çiftçiler susuzluk sorunu ile karşı karşıya kalmıştır. Önceki yıllarda bu verimli tarım arazileri genellikle Bakırçay Deresi'nden sulanırken, dereye mesafeli araziler ise kısa metrajlı artezyen kuyularından sulama yapıyordu. Ancak yeraltı suları daha da aşağıya çekildi. Bakırçay çiftçisi, bu kez ürünlerini sulamak için derin sondaj kuyuları açmak zorunda kaldılar.  Mevsimlerin yağışsız geçmesi her yıl artarken, çiftçileri de kuraklığın getirdiği bu zor durumdan kurtarmak gerekiyordu. Daha az sulama maliyetiyle ürün elde etmeleri için devlet, sulamada kullanılmak üzere barajlar inşa etmeye mecbur kaldı. Bakırçay’a yapılan ilk Kestel Barajı'nı sırasıyla Yoğurtanlı ve Çaltıkoru barajları takip etti. Yıllar itibariyle yaşanan iklim değişiklikleri kuraklığı da beraberinde getirdi. Bu sebeple yaz aylarında barajlardan verilen tarımsal amaçlı su kısıtlı olduğundan Bakırçay çiftçisi, ürünlerinden yeterince verim alamıyor hale geldiler.  Eski yıllarda olduğu gibi bir mevsimde iki çeşit ürün almayı başaramaz hale geldi. Tarım arazilerinde çiftçilere bilinçli su kullanımı konusunda eğitim verilmediği gibi, teknolojik imkanlar da sağlanamadığı için çiftçi Bakırçay Ovası'nda her yıl susuzluk çilesi çekmek zorunda kalıyor. Genellikle kış aylarında kullanılmayan Bakırçay Deresi'nin boşa denize dökülmesi söz konusudur. Suyunun en azından Kestel Barajı'na aktarılması gerekiyor. Soma Bakır'dan doğarak Çandarlı'ya dek uzanan Bakırçay Deresi'nin suyu ile Kestel Barajı güçlendirilebilir. Kestel Barajı'na aktarılacak su miktarı, dere debisine ve yıl içindeki su akışına bağlı olarak değişecektir. Ortalama bir hesaplama yapmak için dere debisi ve yıllık su akışı verilerine ihtiyaç vardır. Kestel Barajı, halihazırda 4.077 hektarlık bir alanı sulama hizmeti vermektedir. Soma Bakır Deresi'nden gelerek suyun Çandarlı ya akan su, bu alanın genişlemesine ve daha fazla tarım arazisinin sulanmasına olanak tanıyabilir. Kış aylarında denize akan ek su kaynağı, tarım arazilerinde su sıkıntısını azaltarak ürün verimliliğini artırabilir. Bu, çiftçilerin daha fazla ürün elde etmesine ve ekonomik olarak daha güçlü olmalarına katkı sağlayabilir. Modern sulama sistemleri ve ek su kaynağı ile sulama maliyetleri düşebilir. Bu da çiftçilerin üretim maliyetlerini azaltarak daha rekabetçi olmalarını sağlar. Su aktarımı için gerekli altyapının kurulması, boru hatları ve pompaların inşası gibi teknik zorlukları DSİ giderebilir. Soma Bakır Deresi'nden Kestel Barajı'na su aktarımı, Bakırçay Ovası'nda tarımsal sulama açısından büyük faydalar sağlayabilir. Ancak, bu sürecin başarılı olabilmesi için çevresel etkilerin ve teknik zorlukların dikkatlice değerlendirilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, bu araştırmalarımız için 118 bin dönüm arazi işleyen birçok çiftçimize söz konusu önerimizi ileterek görüşlerini aldık. Proje önerimizi olumlu ve yerinde bularak, DSİ'nin bu konu hakkında gerekli araştırmayı yaparak hayata geçirilmesini desteklediklerini ifade ettiler. Bu araştırmam sürerken bölgede 21 ayrı sulama göleti kapsamında  çalışmalar yapıldığını öğrendik. Sonuç itibari ile bizim derlediğimiz çalışma sonrasi devletin gerekli araştırmalar yapması, en gerekli ekonomik yatırımları yaparak Bakırçay Ovasına can suyu verip kuraklık yaşaması önlemektir.